طراحی کشتی علی رغم تصور عموم، کار راحتی است. اما نکته‌ای را نباید فراموش کرد، این‌که برای طراحی یک شناور، با انبوه اطلاعات مواجه خواهید بود و چگونه مدیریت کردن داده‌هاست که کار را از آسان به فوق دشوار تبدیل می‌کند. در بین مهندسان، نموداری رایج است که به آن، نمودار پیچیدگی گویند. در این نمودار، پیچیدگی و دشواری ساخت وسایل مختلف مهندسی را نشان داده که از یک خودروی سواری شروع می‌شود. بر اساس این نمودار، زیردریایی اتمی، پیچیده‌ترین شیء ساخته شده توسط دست بشر است!
بر اساس اهداف آموزشی پایگاه جامع ایران مارین، تصمیم بر آن شد تا مجموعه مطالبی تحت عنوان "چگونه یک کشتی طراحی کنم؟" به صورت 29 پست مطلب، در سایت قرار بگیرد تا دانشجویان، دانش آموزان و سایر افرادی که علاقه دارند نسبت به روند طراحی شناورها اطلاعاتی مختصر داشته باشند، به راحتی به خواسته‌ی خود برسند. ذکر چند نکته ضروری است :
- اطلاعات ارائه شده در این مجموعه، صرفاً جهت آشنایی با روند طراحی یک کشتی است، در نتیجه حجم زیادی از مطالب، به جهت عدم نیاز کاربران، حذف گردیده است.
- عبارات عنوان شده در این مجموعه، مطابق با اصطلاحات دقیق علمی در این حرفه است.
- مرجع اصلی این مجموعه، "کتاب جامع مهندسی معماری دریایی" است که از طریق کتابخانه سایت، می‌توانید دریافت کنید.
- هرگونه سوال پیرامون این مجموعه را در همان پست مطرح بفرمایید.
- این مجموعه 29 قسمتی، از طریق منوی بالای سایت و بخش "مطالب آموزشی" قابل مشاهده خواهد بود.
با تشکر فراوان از مهندس محمد مونسان
بخش اول | انتخاب کشتی مشابه (Sister Ship)
فرآیند طراحی شناور، آن‌قدر طولانی است که هیچ کارخانه‌ای برای طراحی کشتی جدید، از نو اقدام به تحقیق و برنامه‌ریزی نمی‌کند. برای صرفه‌جویی در هزینه، زمان و نیرو، قبل از طراحی شناور، مرحله‌ای تحت عنوان "انتخاب کشتی مشابه" یا "انتخاب sister ship" پشت سر گذاشته می‌شود.
پیش از توضیح این مرحله، بهتر است مختصر اطلاعاتی راجع به روند کلی ساخت کشتی، از سفارش تا تحویل را تشریح کنیم. در زیر، تصویری را مشاهده می‌کنید که به عنوان "حلزون طراحی" شهرت گرفته است. این حلزون، چگونگی طراحی شناور را نشان می‌دهد. قبل از ورود به حلقه‌های این حلزون، همانطور که می‌بینید، باید سه مرحله پشت سر گذاشته شود :
- تعیین مدل بکارگیری (Model of Employment) : نوع شناور، الگوی استفاده از شناور مانند مسیر حرکت، مدت زمان حضور پیوسته در دریا، مشخصات جوی ناحیه تردد، مشخصات مناطق لنگراندازی و پهلوگیری و... در این مرحله تعریف می‌شود.
- تعیین نیازمندی‌های فنی اولیه (Initial Technical Requirement) : در این مرحله، نیازهای کارفرما (سفارش دهنده) دریافت شده و پس از مذاکرات فنی بسیار بین کارفرما و پیمانکار (طراح)، نیازمندی‌های معقول مورد توافق طرفین تعیین می‌گردد که "سند نیازمندی‌های فنی اولیه" نام دارد و شامل این موارد است : سرعت حرکت، تناژ بار قابل حمل، برد حرکت با یک‌بار سوخت‌گیری و ...
- انتخاب کشتی مشابه (Sister Ship) : این مرحله، همین مرحله‌ای است که می‌خواهیم راجع به آن صحبت کنیم. قبل از شروع طراحی باید بتوان، مشابه‌ترین کشتی به کشتی مورد توافق در "سند نیازمندی‌های فنی اولیه" را از بین کشتی‌های ساخته شده انتخاب کرد. هرچه این شباهت بیشتر باشد، فرآیند طراحی در حلقه‌های کمتر و مدت زمان کوتاه‌تر به پایان می‌رسد. چهار مشخصه اصلی در انتخاب کشتی مشابه عبارتند از : نوع کشتی، جابجایی (تناژ)، ابعاد (به خصوص طول کشتی)، سرعت حرکت. البته واضح است که هرچه اطلاعات مربوط به کشتی مشابه، بیشتر از این 4 مقدار باشد، سرعت کار طراحی بالاتر خواهد رفت. در واقعیت، برای انتخاب کشتی مشابه، به این 4 عامل بسنده نمی‌کنند. مثلاً همین کشتی کانتیربر اقیانوس پیمای ساخت داخل یعنی ایران-اراک، از sister ship آلمانی استفاده کرده و تمام مستندات آن شناور را از شرکت سازنده‌اش خریداری کرد. این یک روال مرسوم در تمام شرکت‌های کشتی‌سازی است.
اما در این قسمت، قصد ساخت یک شناور را نداریم و می‌خواهیم آشنایی مختصری با این کار پیدا کنیم. لذا از خریدن مستندات و مدارک کشتی مشابه صرف نظر کرده! و راهی آسان‌تر را انتخاب می‌کنیم. بسیاری از سایت‌ها، با هدف ایجاد بانک اطلاعات شناورها راه‌اندازی می‌شوند. مراجعه به این سایت‌ها برای یافتن کشتی مناسب، نه تنها برای محققان بلکه برای صنعتگران و سازندگان کشتی نیز مرسوم است. در واقع، یک کشتی به همین صورت به همه معرفی می‌شود. در ادامه تعدادی از این مراجع ذکر شده‌اند :
با مراجعه به این دو سایت و یا پایگاه‌های اطلاعاتی دیگر، می‌توانید sister ship مورد نظرتان را انتخاب کنید و اطلاعات آن را بدست آورید. البته عبارت sister ship در صنعت کشتی‌سازی، زمانی بکار می‌رود که دو کشتی، کاملاً شبیه هم، ساخته شوند. مانند خط تولید خودرو که تمام خودروهایش از هر لحاظ شبیه هم هستند.
این مجموعه 29 قسمتی را با یک مثال به صورت موازی پیش می‌بریم تا با نحوه‌ی اعمال مراحل بهتر آشنا شوید. پس با این حساب، شناور فله‌بر 20000 تنی را انتخاب می‌کنیم. مشخصات sister ship انتخاب شده بدین شرح است :
نام شناور : فله‌بر 20000 تنی Ismail K
نوع شناور : فله‌بر (Bulker)
طراح : DELTA MARINE ENGINEERING AND COMPUTER TRADE Co
طول کلی : 157.9 متر
طول بین دو عمود : 151.5 متر
عرض : 23.5 متر
عمق : 12.5 متر
آبخور طراحی : 8.6 متر
سرعت : 14 گره
مشخصات کامل
شما نیز برای این‌که آشنایی نسبی با کار طراحی پیدا کنید، گام به گام با این مطالب پیش آمده و برای خود شناوری طراحی کنید. با انتخاب کشتی مشابه، این بخش از کار طراح به پایان رسیده است. با ادامه مطالب با شما خواهیم بود.
موفق باشید
|
منوی اصلی
تبادل لینک هوشمند 
نویسنده: 
